Quản lý thuốc điều hòa sinh trưởng: Doanh nghiệp đang "lách luật"

Thanh tra cục Bảo vệ thực vật lấy mẫu rau phân tích. Ảnh: TA-TV

Theo Cục Bảo vệ thực vật - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hầu hết các thuốc dùng để thúc chín hoa quả trên thị trường hiện nay là Ethrel. Đây là hoạt chất Ethaphon, một loại hóa chất dùng để giấm hoa quả được sử dụng rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới. Tương tự, qua kiểm tra lấy mẫu xét nghiệm với riêng loại thuốc kích thích giá đỗ cho thấy có hàm lượng cao hoạt chất Cytokinin, một hoóc-môn thực vật có tác dụng kìm hãm sự ra rễ và kích thích phát triển thân, mầm. Đây cũng không phải là nhóm thuốc bảo vệ thực vật có tính độc. Thế nhưng, liên tiếp các vụ phát hiện, bắt giữ thuốc điều hòa sinh trưởng gần đây trên địa bàn Hà Nội và các tỉnh đã khiến cho vấn đề không còn là những lời đồn đoán mà đã thực sự đáng lo ngại.

Cuộc kiểm tra và bắt giữ 80.000 tuýp thuốc kích thích giá đỗ tại ga Yên Viên được vận chuyển từ Lạng Sơn về tiêu thụ tại Hà Nội hồi giữa tháng 11, do Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về môi trường (PC49) Công an TP thực hiện. Trước đó, 1.500 ống thuốc thúc chín hoa quả tại thị trấn Tây Đằng, huyện Ba Vì đã gây hoang mang dư luận với công dụng của thuốc là làm chín hoa quả đều, đẹp chỉ sau vài giờ và đặc biệt là dòng lưu ý "ăn mòn kim loại". Đáng lo ngại hơn là cả 2 loại thuốc bắt giữ tại Hà Nội mới đây đều không có trong danh mục cho phép sử dụng tại Việt Nam. 

Thuốc giấm chín hoa quả nhập lậu được bán tại huyện Ba Vì, Hà Nội. Ảnh: TA-TV

Theo Thanh tra Cục Bảo vệ thực vật, các thuốc điều hòa sinh trưởng nói trên đều là nhập lậu, bởi nước ta chưa xây dựng được danh mục thuốc điều hòa sinh trưởng trong lĩnh vực bảo quản, giấm chín hoa quả. Trạm trưởng Trạm Bảo vệ thực vật huyện Ba Vì Đỗ Văn Vinh lo ngại, chính từ kẽ hở này, một số doanh nghiệp đang và sẽ đăng ký thuốc điều hòa sinh trưởng vào danh mục phân bón để "lách luật". Do đó, việc thanh tra, kiểm tra không những gặp khó khăn mà khi phát hiện việc xử lý cũng không hề đơn giản. Vấn đề này thực sự đáng lo ngại khi người tiêu dùng hằng ngày vẫn sử dụng các loại thực phẩm được dùng thúc chín, thúc tăng trưởng từ những loại thuốc ngoài danh mục nói trên. Và nếu sử dụng trong thời gian dài thì không biết hậu quả tiềm ẩn sẽ ra sao. 

Theo các chuyên gia về bảo vệ thực vật, hiện nhiều nước cũng cho sử dụng với một chất chống ôxy hóa với nồng độ thấp để đóng gói, bảo quản sản phẩm rau quả xuất khẩu, song kèm theo các quy định rất rõ ràng và được quản lý chặt chẽ. Thực tế, tại Việt Nam thì hoàn toàn ngược lại, khi chưa có hoạt chất nào được phép sử dụng trên rau quả. Đồng thời việc nghiên cứu trong nước về vấn đề này còn rất hạn chế. Đây là một thiệt thòi lớn cho người sản xuất rau quả của Việt Nam. 

Cục Bảo vệ thực vật cho biết sắp tới sẽ làm việc với một số đơn vị liên quan để sớm công bố một số thuốc điều hòa sinh trưởng an toàn và đưa vào danh mục, trong đó ưu tiên thuốc giấm chín trái cây. Việc làm này là hết sức cần thiết và cấp bách. Bởi, sản xuất và kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật là loại hình có điều kiện, thậm chí là những điều kiện rất nghiêm ngặt. Tuy nhiên, việc sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật không danh mục có nguy cơ ảnh hưởng cao đến sức khỏe người tiêu dùng lại đang được người nông dân sử dụng một cách tự nhiên bởi thiếu thông tin và thiếu chế tài quy định xử lý. 

Mới đây, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đã yêu cầu Cục Bảo vệ thực vật căn cứ, tham khảo các tiêu chuẩn, quy định quốc tế mà các nước đang áp dụng để ban hành danh mục thuốc điều hòa sinh trưởng trong bảo quản rau quả và làm chín hoa quả. Trong đó, có hướng dẫn liều lượng, cách thức sử dụng để người dân yên tâm sử dụng, không ảnh hưởng đến sức khỏe con người.