Mực nhảy Biển Đông: Nhân giống và nuôi mực thương phẩm thành công trong môi trường bán tự nhiên

Sau nhiều năm lặn lội từ Nam chí Bắc, tích lũy vốn và kinh nghiệm kinh doanh đa ngành nghề, cuối năm 2019, trên cơ sở nhận diện thị trường và thị hiếu của người tiêu dùng phía Nam, anh cùng các cộng sự mạnh dạn thành lập Công ty Cổ phần Mực nhảy Biển Đông, đầu tư một số trang thiết bị thích hợp cho ngư dân các tỉnh duyên hải chuyển đổi sang việc câu mực và bảo quản sống về bờ, sau đó thu mua và vận chuyển đến các thị trường tiêu thụ tại khu vực Nam Trung Bộ và Đông Nam Bộ.

Để có được sản phẩm mực đang còn bơi đến với khách hàng ở các TP cách biển hàng trăm cây số, ngoài việc đào tạo nhân lực, đội ngũ kỹ thuật để vận chuyển con mực đang sống đến với khách hàng thì cần sự hợp tác của ngư dân đang đánh bắt ở ngoài khơi.

"Ngày đầu tiên tôi đem ý tưởng này trao đổi với ngư dân ở Ninh Thuận, nhưng hầu hết họ đều từ chối vì việc đưa con mực từ ngoài khơi về đến bờ mà nó vẫn đang tươi sống thì xưa nay không ai làm được", anh Ngọc kể.

Ông Hai Lợi, một ngư dân hành nghề câu mực lâu năm ở thôn Vĩnh Hy, xã Vĩnh Hải (Ninh Hải), chia sẻ: Lần đầu tiên nghe anh Ngọc trình bày ý tưởng hợp tác về việc đánh bắt và đưa mực sống về bờ tôi đã từ chối, vì mực là một trong những loại hải sản khó bảo quản sau khai thác. Tuy nhiên, sau nhiều lần được thuyết phục và hỗ trợ đầu tư lồng bể riêng biệt cùng thiết bị sục khí trên thuyền; vận chuyển mực bằng xe tải có bể chứa nước với độ lạnh, mặn giống như môi trường biển, hoàn toàn tươi sống đến tay khách hàng, tôi đã tin và kêu gọi nhiều ngư dân khác cùng tham gia. Nhờ giữ được mực còn sống nên giá thu mua cao gấp đôi; ngoài ra, mực sống còn có trọng lượng nặng hơn mực cấp đông nên người dân bán mực sống được lợi nhuận cao hơn.

Theo anh Ngọc, thị trường trong nước có nhu cầu tiêu thụ mực sống mỗi năm rất lớn, nên mô hình của anh được đánh giá có nhiều triển vọng. Hiện tại, anh đang hợp tác với hơn 300 ngư dân tại các ngư trường lớn như: Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Vũng Tàu, Kiên Giang... với tổng số 20 điểm thu mua, trên 200 đối tác tiêu thụ, cung ứng trung bình 1 tấn/tháng, doanh thu hơn 10 tỷ đồng/năm.

để chủ động nguồn cung sản phẩm “mực sống” cho thị trường, đồng thời góp phần bảo vệ, tái tạo hệ sinh thái biển, đầu năm 2021, anh Ngọc đã triển khai nghiên cứu, thí điểm nhân giống và nuôi thành công mực thương phẩm trong môi trường bán tự nhiên tại khu vực vịnh Vĩnh Hy. Theo đó, mực bố mẹ bắt về từ biển sẽ được anh nuôi để đẻ trứng; tiếp đó đem trứng ra trại để ấp nở ra con non; con non từ 15-25 ngày tuổi sẽ được đưa trở lại biển nuôi thành mực thương phẩm. Tuy nhiên, với đặc tính của mực hay ăn lẫn nhau, hiệu quả thương phẩm các đợt nuôi đầu đạt thấp do diện tích nhỏ.

Không nản chí, đầu năm 2022, anh Ngọc mượn quỹ nước ở vùng biển thuộc khu vực C3, xã Nhơn Hải (Ninh Hải) để đầu tư 2 lồng nuôi hiện đại bằng nhựa HDPE với quy mô gần 2.400 m2, đáp ứng cho việc nghiên cứu và thí điểm ở quy mô lớn hơn. Lồng nuôi được thiết kế xung quanh có tường bao, phần đáy là đáy biển tự nhiên, hoàn toàn không có lưới; tiết kiệm khoảng 70% thức ăn so với hình thức nuôi công nghiệp, tránh được tình trạng bị ép giá khi mực thương phẩm đến thời điểm thu hoạch. Hiệu quả ban đầu, tỷ lệ mực thành phẩm đạt trên 50%, lồng 1.000 m2 thả khoảng 10.000 con mực giống, sau 6 tháng, lợi nhuận thu về trên 500 triệu đồng. Hiện anh Ngọc đang nỗ lực học hỏi, sáng tạo với mong muốn mở rộng diện tích nuôi lớn hơn và nhân rộng tại nhiều ngư trường trong nước, qua đó, mang lại nhiều giá trị kinh tế cho ngư dân và có nhiều sản phẩm mới chất lượng phục vụ nhu cầu thị trường toàn quốc.

Với việc chọn cách kinh doanh xanh, đồng hành cùng ngư dân, giữ gìn hệ sinh thái môi trường biển đã giúp anh Ngọc đạt được nhiều giải thưởng lớn như: Top 100 DN trẻ khởi nghiệp xuất sắc năm 2021, 2023 do Trung ương Hội DN trẻ Việt Nam trao tặng; giải Nhất Cuộc thi đổi mới sáng tạo ngành Thủy sản tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu năm 2022... Đặc biệt, năm 2021, ngay trong thời điểm dịch COVID-19 vẫn còn phức tạp, anh Ngọc đã gọi vốn đầu tư 5 tỷ đồng thành công tại Chương trình Shark Tank Việt Nam - Thương vụ bạc tỷ.

Từ việc mua và phân phối "mực nhảy", anh Ngọc thấy được sức hút tiêu thụ của thị trường rất lớn nhưng sản phẩm khai thác bị phụ thuộc nhiều vào điều kiện thời tiết, nguồn hải sản ngày càng cạn kiệt nên đã đầu tư nghiên cứu mô hình "Nhân giống và nuôi mực trong môi trường bán tự nhiên" song song với việc mua "mực nhảy".

Theo anh Ngọc, từ trước đến nay để nuôi con mực, các trang trại và ngư dân thường bắt con giống từ tự nhiên, đem về nuôi đến khi trưởng thành chứ chưa tự chủ quy trình nuôi mực. Với những kinh nghiệm đã có, anh Ngọc mạnh dạn đầu tư mô hình nuôi nhân giống và nuôi mực thí điểm trên diện tích 180 m2 tại khu vực vịnh Vĩnh Hy, H.Ninh Hải.

Sau thời gian nuôi thí điểm, đem lại hiệu quả cao, mực đẻ trứng nhiều và tỷ lệ nở thành con rất cao, mực phát triển tốt, đầu năm 2022, Ngọc mượn quỹ nước ở vùng biển xã Thanh Hải (khu vực C3, xã Thanh Hải, H.Ninh Hải) đầu tư 2 lồng nuôi hiện đại bằng nhựa HDPE với quy mô gần 2.400 m2 để đáp ứng cho việc nghiên cứu và thí điểm ở quy mô lớn hơn. Tại 2 lồng nuôi anh Ngọc tập trung nuôi mực bố mẹ để lấy trứng và nuôi mực thương phẩm.

"Mực bố mẹ được bắt từ biển về sẽ đưa vào nuôi, sinh sản mỗi lứa khoảng 50.000 trứng. Sau đó, trứng được đưa về trại ấp từ 5 - 7 ngày, sẽ nở ra con non (tỷ lệ trứng nở đạt khoảng 50%). Từ con non nuôi thành con giống khoảng 17 - 25 ngày tuổi, sau đó đưa ra lồng bán tự nhiên để nuôi", anh Ngọc nói và cho biết ưu điểm của mô hình nuôi mực bán tự nhiên là diện tích lớn, xung quanh có lưới bao, phần đáy là đáy biển nên mực vẫn tìm được nguồn thức ăn tự nhiên.

Với những kết quả đang có được anh Nguyễn Bá Ngọc hi vọng sẽ được chính quyền địa phương, các cơ quan ban ngành tạo điều kiện giới thiệu và tiếp cận các quỹ nước lớn thuận tiện cho việc mở rộng vùng nuôi. Đồng thời trong giai đoạn này anh cũng đang kêu gọi những nhà đầu tư có cùng đam mê, tâm huyết trong ngành cùng đồng hành phát triển mô hình và kinh tế biển Ninh Thuận trong thời gian tới!

Tiến Hoàng/KTDU