Thương mại điện tử: Áp lực từ hệ thống hậu cần

“e-commerce chỉ bùng nổ khi xây dựng được kênh giao hàng nhanh và tin cậy”

So với cách đây 5 năm, thị trường web đã phát triển vượt bậc cả chất và lượng. Số người dùng internet đã đạt 30 triệu; internet di động đang trở thành xu hướng quan trọng khi người dùng đang dịch chuyển sang các nền tảng điện thoại di động, máy tính bảng, tivi… Sự bùng nổ 3G cũng đã tạo ra gần 13 triệu người dùng các dịch vụ web trên di động - con số cách đây 5 năm hầu như bằng 0. Các loại hình dịch vụ trên internet theo đó đã phong phú hơn để đáp ứng nhu cầu người dùng. Thị trường đang chứng kiến sự cực thịnh của web 2.0 nhắm vào sự tương tác và chia sẻ của người dùng, tạo ra nền tảng mở kết nối nhiều ứng dụng.

Xu hướng internet sẽ là xã hội hóa (tích hợp các chức năng tương tác của mạng xã hội), địa phương hóa (tự phát hiện vị trí địa lý người dùng và đưa ra nội dung phù hợp), di động hóa (đưa ứng dụng lên thiết bị di động). VNG cũng định hướng phát triển theo ba xu hướng này ở 4 mảng thị trường: thông tin (tìm kiếm, tin tức), kết nối (diễn đàn, mạng xã hội), giải trí (game, phim, nhạc), và thương mại điện tử. Theo tôi, một hệ sinh thái kinh doanh hoàn chỉnh cần ba thành tố hỗ trợ: kênh thông tin sản phẩm/ giá cả; kênh thanh toán; kênh giao hàng. Thanh toán trực tuyến hiện đã được nhiều người chấp nhận, việc xây dựng kênh giao hàng nhanh chóng và tin cậy sẽ là thách thức cuối cùng trước khi có sự bùng nổ về thương mại điện tử.

Bà Trương Tố Linh, giám đốc phát triển kinh doanh mạng hotdeal.vn:

“Bài toán giữa doanh thu và lợi nhuận”

Thực tế thị trường Việt Nam đến nay cho thấy thương mại điện tử không hẳn luôn là lợi thế của các công ty internet lớn. Việc vận hành các mạng B2C (doanh nghiệp - người dùng) đòi hỏi những đặc thù riêng, không phải nhà cung cấp có cộng đồng lớn là có thể thành công bởi mô hình B2C đòi hỏi cách thức vận hành riêng biệt và đầu tư tập trung. Việc vận hành mô hình B2C liên quan đến các hoạt động trực tiếp (offline) nhiều hơn là trực tuyến (online). Từ quy trình quản lý và xử lý đơn hàng, quản lý kho cho đến giao nhận và chăm sóc khách hàng, quan trọng nhất là mảng tiếp thị và bán hàng…

Năm 2011, mô hình mua chung đã có những đột phá nhờ thành công về doanh thu, trong giai đoạn kinh tế khó khăn thanh khoản tiền mặt từ các dịch vụ này đã tạo ra lợi thế chung cho nền thương mại điện tử. Điều quan trọng nhất là các mạng đã có được dòng tiền và lượng người dùng thật, từ đây có thể tạo ra những dịch vụ hiệu quả hơn. Bài toán sắp tới là lợi nhuận, doanh nghiệp nào tiết giảm được chi phí vận hành, tối ưu hoá quy trình giao nhận, phân khúc khách hàng và tìm đúng thị trường phù hợp là lợi thế của công ty mình thì mới tạo ra lợi thế dài hạn.

Ông Đinh Anh Huân, phó tổng giám đốc công ty Thế Giới Di Động:

“B2C sẽ thành xu hướng mở rộng của các nhà bán lẻ truyền thống”

Đối với Thế Giới Di Động, kế hoạch phát triển mảng online đã đặt ra ngay thời gian đầu phát triển hệ thống. Tuy nhiên giai đoạn đầu doanh thu chỉ chiếm tỉ trọng nhỏ, vai trò chủ yếu là quảng bá thương hiệu và để khách hàng tìm kiếm, so sánh sản phẩm. Những năm gần đây doanh số đã tăng nhanh, đạt gần 9% trong tổng doanh thu 6.000 tỉ đồng trong năm 2011, tăng trưởng 200%; năm 2012 chúng tôi tiếp tục đề ra mức tăng trưởng 200% cho mảng bán hàng này. Tôi cho rằng đây là thời điểm sẵn sàng tăng tốc cho mảng trực tuyến, Thế Giới Di Động đã thiếp lập kênh bán hàng online với 200 nhân sự và sẽ tiếp tục phát triển thời gian tới.

Việc xây dựng mạng bán hàng B2C là xu hướng của những đơn vị bán lẻ vốn đã đạt được độ chuyên nghiệp và quy mô nhất định cùng với hệ thống kho vận đã được thiết lập trên toàn quốc. Mô hình B2C sẽ như là một siêu thị hàng hóa giúp công ty thiết lập kênh bán hàng, khuyến mãi đồng bộ hơn với dữ liệu khách hàng đã được tích lũy. Kênh bán hàng online sẽ chiếm 15% như các nước khác, riêng thị trường điện máy có thể chiếm 20%.

Bạn đọc Nguyễn Ngọc Long, TP.HCM:

“Cân nhắc lựa chọn mô hình e-commerce phù hợp”

Thị trường thương mại điện tử Việt Nam đến nay đã vắng bóng các sàn giao dịch B2B (business to business) mà một thời các doanh nghiệp, quỹ đầu tư đã đổ tiền của và công sức vào đó. Mô hình này từng được kỳ vọng là sàn xuất nhập khẩu để đưa hàng hóa Việt Nam ra thế giới nhưng hiện đang dần nhường sân cho gã khổng lồ Alibaba. Những nhà làm B2B Việt Nam đã không tìm kiếm được đối tác cho doanh nghiệp xuất khẩu trong khi khả năng thu hút doanh nghiệp toàn cầu của các website Việt Nam hay của thị trường còn hạn chế. Việc tìm hàng hóa xuất khẩu tại chỗ đã khó, thị trường quy mô nhỏ đã không thuận lợi cho mô hình “bán buôn” này phát triển.

Các mô hình bán lẻ B2C, C2C gặp thuận lợi hơn nhờ dựa vào thị trường tiêu dùng trong nước. Tuy nhiên, không nên quá lạc quan khi mà giao dịch nội địa vẫn đang chiếm hơn 80%, chiều mua hàng nhập khẩu phát triển thì chiều bán ra nước ngoài gặp hạn chế bởi doanh nghiệp trong nước khó thể cạnh tranh được với người bán nước ngoài. Thực tế, Trung Quốc, Mỹ, Nhật hay một số website châu Âu thành công ở mô hình B2B vì đó là các công xưởng của thế giới, các mô hình B2B phản ánh đúng quy mô thương mại mà các thị trường đó tạo ra. Các doanh nghiệp sau giai đoạn trải nghiệm sẽ đánh giá lại để có hình thức e-commerce phù hợp, các công ty mô phỏng các mô hình thành công ở nước ngoài nhưng về lâu dài sẽ khó thành công nếu không kinh doanh linh hoạt ở thị trường trong nước.

Tuyết Ân