Dantin - Xà phòng - một nhu yếu phẩm không thể thiếu trong cuộc sống hiện tại. Tác dụng của xà phòng thì hiển nhiên ai cũng biết tuy nhiên xà phòng được phát minh từ bao giờ thì không hẳn vậy.
Dantin - Xà phòng - một nhu yếu phẩm không thể thiếu trong cuộc sống hiện tại. Tác dụng của xà phòng thì hiển nhiên ai cũng biết tuy nhiên xà phòng được phát minh từ bao giờ thì không hẳn vậy.
Tương truyền, ở Ai Cập cổ, quốc vương Khufu (2559 - 2566 trước CN) rất hiếu khách, thường mở yến tiệc chiêu đãi khách. Một hôm, khách tới rất đông, nhân viên nhà bếp cuống lên làm thức ăn, nhà bếp trở nên chật chội, bề bộn, mọi người chen chúc nhau khẩn trương làm lụng. Người đầu bếp, trong hoàn cảnh đó, đã vô ý đá đổ một chiếc đèn dầu lạc, làm dầu lạc đổ loang ra đất. Mọi người vội vàng thu dọn, dùng tro bếp rắc vào chỗ dầu đổ, rồi dùng tay vét hoặc những chiếc que cời tro hớt, vứt chúng ra ngoài nhà bếp, sau đó ra bồn nước rửa tay. Khi đó họ rất ngạc nhiên vì bất ngờ nhận ra rằng, tay rửa lại rất nhanh sạch và rất sạch. Sau khi quốc vương biết việc đó, đã dặn dò thủ hạ làm một số bánh tro có dính dầu mỡ, đặt ở chỗ rửa ráy cho khách dùng. Đó chính là khởi đầu của xà phòng.
Xà phòng của người La Mã cổ cũng xuất hiện do trải qua “số phận” tương tự như vậy. Người La Mã thoạt đầu dùng mỡ cừu trộn với tro của một loại thảo mộc trên núi, rồi ép thành thứ gọi là “Sapo”, dùng để nhuộm tóc thành có màu đỏ nâu. Về sau, trong một lần lễ hội lớn của người La Mã , mọi người gặp mưa to, đầu tóc họ bị ướt hết, nhưng lại có phát hiện bất ngờ là tóc rất sạch!. Từ đó, người La Mã dùng chất nhuộm tóc “Sapo” đó làm chất tẩy sạch! Vào năm 70, học giả La Mã tên là Pulini đã lần đầu tiên dùng mỡ cừu và tro cỏ chế thành xà phòng dạng bánh thành công ; từ đó La Mã bắt đầu sản xuất xà phòng , rồi kỹ thuật làm xà phòng đó dần dần lan ra châu Âu. Vào thế kỷ II, đã có xà phòng chuyên dùng để giặt giũ quần áo. Đến thế kỷ 8 thì đại đa số các nước phía Nam châu Âu đã sản xuất và sử dụng xà phòng, tuy vậy xà phòng vẫn còn đắt. Đến thế kỷ 19, người ta vẫn phổ biến chế tạo loại “xà phòng mềm”, tức là bằng cách dùng mỡ động vật và tro thực vật chứa nhiều natri cacbonat để chế tạo. Mãi sau mới chế ra được “Xà phòng cứng”, khi dùng dầu thực vật hỗn hợp với kiềm tách từ tro rong tảo biển mà chế thành, thường có cho thêm một ít hương liệu vào xà phòng cho thơm.
Năm 1791, nhà hoá học Pháp N. Leblanc (1742 - 1806) thành công dùng phương pháp điện giải để từ muối ăn chế ra Xút ; từ đó mới thôi dùng phương pháp chế xà phòng cứng cổ xưa là chế kiềm từ tro thực vật rồi hỗn hợp với dầu thực vật. Đầu thế kỷ XIX, xuất hiện phát minh phương pháp sản xuất kiềm tổng hợp, khiến có thể sản xuất xà phòng với quy mô lớn và giá rẻ. Tới những năm 20 thế kỷ XIX, đã xuất hiện phương pháp chế kiềm với quy mô công nghiệp, từ đó giá của xà phòng đặc biệt hạ xuống nhanh chóng, khiến mọi gia đình bình dân cũng có thể mua để sử dụng. Xà phòng nhanh chóng trở thành nhu yếu phẩm của mọi người, mọi nhà.
Nhà báo - Kỹ sư Vũ Bội Tuyền