Nhu cầu tiêu thụ của các thị trường chính của hạt điều Việt Nam như Mỹ, EU giảm mạnh do lạm phát toàn cầu. Từ đó, giá hạt điều cũng giảm mạnh, xuất khẩu điều quý I vẫn chưa sôi động và còn nhiều khó khăn.
Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, xuất khẩu hạt điều trong tháng 3 đạt gần 50.000 tấn, tương đương 295 triệu USD, tăng 45% về lượng và tăng 49% về giá trị so với tháng 2. Giá điều xuất khẩu ở mức 5.937 USD/tấn, giảm 7% so với tháng 3/2022.
Lũy kế quý I, xuất khẩu điều đạt 111.000 tấn, tương đương 648 triệu USD, tăng 7% về lượng và tăng 4,5% về giá trị so với cùng kỳ năm 2022. Bình quân giá điều xuất khẩu trong quý I đạt 5.806 USD/tấn, không biến động nhiều so với quý I/2022.
Theo ông Bạch Khánh Nhựt, Phó Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas), lượng xuất khẩu điều đã tăng nhưng chưa thật sự sôi động. Đặc biệt là giá điều xuất khẩu vẫn ở mức thấp, không tương ứng với giá điều thô nhậo khẩu quá cao… dẫn đến hầu hết các doanh nghiệp chế biến phải giảm công suất.
Hiện nay, ngành điều phải đối mặt với liên hoàn khó khăn như các thị trường tiêu thụ chính của Việt Nam như châu Âu, Mỹ ngày càng siết chặt vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm; Trung Quốc quy định chặt chẽ và thực thi nghiêm các quy định nhập khẩu nông sản, thực phẩm qua biên giới.
Trong khi đó, các vụ tranh chấp thương mại khá nhiều, trong đó phần lớn nằm ở khâu nhập khẩu điều thô về chất lượng, giá cả, thời gian giao hàng. Các tranh chấp này ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện các hợp đồng xuất khẩu điều nhân.
Riêng trong năm 2022, ngành điều dính hai vụ lừa đảo thương mại, trong đó gần nhất là vụ một doanh nghiệp bị lừa đảo xuất khẩu 5 container điều sang Algeria, giá trị khoảng 466.900 USD (11 tỷ đồng).
Hiện 5 container điều đã bị hải quan cảng Mostaganem (Algeria) bán đấu giá và không thể kéo hàng về. 2/5 container đã bị rút hàng và 3 container còn lại vẫn ở trong kho hải quan, doanh nghiệp đang phải đối mặt với nguy cơ mất trắng lô hàng.
Doanh nghiệp trong cuộc đang cố gắng làm việc với các bộ ngành của Việt Nam và chính quyền Algeria để yêu cầu giải quyết, bồi hoàn lô hàng cho công ty.
Vinacas đã gửi thông tin cảnh báo đến các hội viên và khuyến nghị doanh nghiệp xuất khẩu cần tìm hiểu kỹ thông tin về thị trường, khách hàng, đặc biệt là các khách hàng lạ từ các thị trường mới.
Với những thách thức phân tích trên, Vinacas dự báo rằng trong năm 2023, ngành điều sẽ khó tăng trưởng mạnh. Dự kiến, doanh số xuất khẩu điều nhân năm 2023 ở mức khiêm tốn với 3,1 tỷ USD, tăng nhẹ 30 triệu USD so với năm 2022.
Hoài Anh
Theo Kinh tế & Đồ uống